Jak wspierać uczniów, żeby mogli się efektywnie uczyć?
Refleksje Anny Szulc, nauczycielki matematyki ze Zduńskiej Woli.
W czasie zdalnej nauki zmieniła się też rola i możliwości uczniów. W warunkach braku kontaktów osobistych łatwiej uczniowi stosować strategie do osiągnięcia zamierzonego celu. Poprzez samodzielnie zorganizowaną pracę zespołową, skorzystanie z zasobów internetu, możliwe jest osiąganie oceny cyfrowej, pozycji w rankingu i nie musi być to efekt zaliczenia wyuczonej wiedzy, oczekiwanej według standardów pracy sprzed pandemii. Praca online daje też zapytanemu zdalnie uczniowi możliwość uniknięcia konieczności udzielenia odpowiedzi, daje możliwość zatuszowania braku zaangażowania i efektów braku systematycznej pracy.
Zamiana ról uczeń – nauczyciel i stosowanie metod pracy sprzed pandemii może być powodem braku postępów w procesie uczenia się ucznia, ale też może być powodem poczucia straconego czasu i zmarnotrawionego zaangażowania w pracę zdalną nauczyciela.
Dlatego warto refleksyjnie przemodelować swoje oczekiwania, ale przede wszystkim metody pracy, by praca była efektywna i dawała poczucie satysfakcji zarówno nauczycielowi, jak i uczniowi. Organizacja efektywnego procesu uczenia się ucznia wymaga wypracowania tego, co pozwoli współtworzyć ten proces. Zainteresowanie przedmiotem, poziom wiedzy ucznia, umiejętność jej stosowania, chęć pokonywania napotkanych trudności, nie jest wprost proporcjonalne do liczby wystawionych ocen, liczby sprawdzianów, klasówek. Wręcz przeciwnie, powielanie dwustuletnich metod pracy jest nie tylko nieefektywne, niekorzystne społecznie, ale przede wszystkim nie wspiera ani ucznia ani nauczyciela.
Zasadami wspierającymi edukację są:
– umiejętność komunikowania się,
– dobre, wspierające relacje,
– wspólnie wypracowane warunki do współpracy,
– wspólnie wypracowane warunki do współodpowiedzialności,
– wzajemne zaufanie,
– wzajemna otwartość na potrzeby,
– dostosowanie czasu, tempa pracy, oczekiwań do możliwości ucznia
– ocenianie wspierające, będące informacją zwrotną, nie cyfrową oceną,
– traktowanie błędu, jako naturalnego etapu zdobywania wiedzy,
– rezygnacja z „rozliczeń”,
– rezygnacja z nagród i kar,
– praca w oparciu o motywację wewnętrzną,
– współpraca trójstronna uczeń – nauczyciel – rodzic.
Wiedza przedmiotowa i efektywne uczenie się nie polega na odhaczaniu wykonanych zadań
i poleceń, na zaliczaniu wyuczonych treści, na pracy w myśl zasady 3xz (zakuć – zdać – zapomnieć), tym bardziej w czasach powszechnego dostępu do wiedzy. Uczenie się jest procesem i to dla każdego ucznia jego procesem. Efektywna praca własna i posiadana wiedza z danego zakresu jest wynikiem wypracowanym przez ucznia w warunkach dostosowanych do możliwości, potrzeb i zdolności indywidualnych ucznia, w warunkach, w których nauczyciel jest osobą towarzyszącą, wspierającą i motywującą.
Dlatego bardzo ważne jest, by:
– wiedza, którą uczeń ma posiąść, była przekazana w przyjaznych warunkach, z możliwością zadawania pytań, bez poczucia niepokoju, obaw, gdy czegoś nie rozumie,
– efektywnie wykorzystywać czas nauki, a tym samym nie zniechęcać ucznia do nauki i nie zachęcać do poszukiwania nieetycznych zachowań,
– zakres i ilość przekazywanej wiedzy nie zniechęcały ucznia, a raczej zachęcały
i motywowały do działania z poczuciem możliwości osiągnięcia sukcesu na miarę jego realnych możliwości,
– uczeń dostał od nauczyciela tyle czasu, ile potrzebuje, aby zrozumieć i utrwalić materiał, którego się uczy i co w naturalny sposób, ale nie dla każdego taki sam, wymaga przetworzenia, by móc z tej wiedzy korzystać,
– uczeń miał poczucie bezpieczeństwa, że nie zostanie skrytykowany, porównany, nawet wtedy, gdy zapyta o rzecz oczywistą,
– ocena bieżąca była informacją zwrotną (zgodnie z prawem oświatowym),
– uczeń miał ludzi wokół siebie ludzi – nauczyciela, koleżanki/ kolegów, na których współpracę i otwartość może liczyć,
– uczeń miał wybór, co do zakresu i liczby wykonywanych zadań, przykładów,
– uczeń współtworzył warunki współpracy, realizował je w poczuciu współodpowiedzialności, wzajemnego szacunku i zaufania,
– uczeń miał wpływ na wybór poziomu wymagań, co do zakresu wiedzy i możliwość uzyskiwania sukcesu na każdym etapie jej zdobywania,
– uczeń we współpracy z nauczycielem oceniał swoje postępy, swoje możliwości, zaangażowanie w proces uczenia się.
Efektywna praca własna ucznia nie różni się od efektywnej pracy człowieka dorosłego. Potrzebna jest motywacja wewnętrzna, dostrzeganie sensu pracy, którą należy wykonać oraz wsparcie w pokonywaniu napotkanych trudności. Ważne jest poczucie odpowiedzialności, lojalności wobec tych, którzy ją zlecają. Celem efektywnej pracy nie jest cyfra ani pozycja w rankingu. Celem jest możliwość osiągania sukcesu bez odnoszenia go do innych, poczucie zadowolenia i satysfakcji z tego, co sami robimy.
0 komentarzy